Erteleme Sorunları: Ertelemecilik Davranışı ve Psikoterapide Çalışma Yöntemleri Nelerdir? (Aslında bu yazıyı yarın da okuyabilirsiniz…)

Erteleme, birçok kişinin hayatında sıkça karşılaştığı, günlük işlerini ve hedeflerine ulaşmayı engelleyen bir davranış modelidir. Ertelemecilik, önemli ve acil işlerin yapılmasını geciktirerek, kişinin hem kişisel hem de profesyonel yaşamında olumsuz sonuçlara yol açabilir. Bu yazıda, ertelemecilik davranışının nedenleri, bu sorunun psikoterapide nasıl ele alındığı ve etkili başa çıkma stratejileri üzerinde durulacaktır.

Erteleme Davranışının Nedenleri

Ertelemenin temelinde yatan nedenler çeşitlidir ve genellikle bireyin duygusal, bilişsel ve davranışsal yapısıyla ilişkilidir. İşte ertelemenin başlıca nedenlerinden bazıları:

1. Mükemmeliyetçilik: Birçok kişi, mükemmel olmayan bir sonuç elde etmekten korktukları için işleri erteleyebilir. Bu durum, yüksek beklentilerin yarattığı baskı ile ilgilidir.
2. Başarısızlık Korkusu: Başarısız olma korkusu, bireylerin başlamak yerine işleri ertelemesine yol açabilir. Bu korku, kişinin kendine olan güvenini zedeler.
3. Motivasyon Eksikliği: Kişiler, belirli bir görevi tamamlamak için yeterli içsel veya dışsal motivasyona sahip olmadıklarında ertelemeye daha yatkın olabilirler.
4. Zaman Yönetimi Sorunları: Zamanı etkili bir şekilde yönetememek, görevlerin birikmesine ve dolayısıyla erteleme davranışının ortaya çıkmasına neden olabilir.
5. Kaygı ve Stres: Yüksek düzeyde kaygı ve stres, bireylerin görevleri yerine getirme kapasitelerini olumsuz etkileyerek ertelemeye yol açabilir.

Psikoterapide Ertelemeciliğin Ele Alınması

Psikoterapi, erteleme davranışının altında yatan nedenleri keşfetmek ve bu sorunu çözmek için etkili bir yöntemdir. Erteleme ile başa çıkmada kullanılan bazı terapötik yaklaşımlar şunlardır:

1. Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT): BDT, erteleme davranışının temelindeki olumsuz düşünce kalıplarını ve inançları değiştirmeye odaklanır. Terapi sürecinde, bireylerin ertelemeye neden olan otomatik düşünceleri tanımlamaları ve bunlarla başa çıkma stratejileri geliştirmeleri sağlanır.
2. Motivasyonel Görüşme (MG): MG, bireylerin değişime yönelik içsel motivasyonlarını artırmayı hedefleyen bir yaklaşımdır. Bu terapi yöntemi, özellikle ertelemeye neden olan motivasyon eksikliğini ele almak için etkilidir.
3. Zaman Yönetimi Teknikleri: Terapi sürecinde, bireylerin zamanlarını daha verimli kullanmalarına yardımcı olacak planlama ve organizasyon becerileri öğretilir. Bu teknikler arasında görevlerin önceliklendirilmesi, zaman çizelgelerinin oluşturulması ve belirli hedeflerin belirlenmesi yer alır.
4. Mindfulness ve Stres Yönetimi: Mindfulness teknikleri, bireylerin anda kalmalarına ve dikkatlerini dağıtan unsurları azaltmalarına yardımcı olabilir. Stres yönetimi becerileri de kaygıyı azaltarak erteleme davranışını engelleyebilir.

Erteleme ile Başa Çıkma Stratejileri

Erteleme davranışını azaltmak için uygulanabilecek bazı pratik stratejiler şunlardır:

1. Küçük Adımlarla Başlamak: Büyük ve karmaşık görevler yerine, bu görevleri daha küçük ve yönetilebilir parçalara ayırmak, işi başlatmayı kolaylaştırır.
2. Belirli Hedefler Belirlemek: Belirli ve ulaşılabilir hedefler belirlemek, motivasyonu artırır ve odaklanmayı kolaylaştırır.
3. Ödül Sistemi Kullanmak: Tamamlanan her küçük görev için kendinizi ödüllendirmek, motive edici olabilir ve ilerlemeyi teşvik eder.
4. Çevresel Düzenlemeler Yapmak: Dikkat dağıtıcı unsurları ortadan kaldırarak, odaklanma süresini artırabilirsiniz.

Erteleme, birçok insanın karşılaştığı yaygın bir sorun olmakla birlikte, psikoterapi ve etkili başa çıkma stratejileri ile bu davranışın üstesinden gelinebilir. Bireylerin erteleme nedenlerini anlamaları, uygun terapötik yaklaşımları benimsemeleri ve pratik stratejiler uygulamaları, hem kişisel hem de profesyonel yaşamlarında daha üretken ve tatmin edici bir yaşam sürmelerine yardımcı olacaktır.

Uzm. Psk. Selin Kahvecioğlu