Yüksek Çatışmalı İlişkilerde Çift Terapisi Yöntemleri

İlişkilerde zaman zaman fırtınaların kopması olağan bir durumdur. Ancak bazı çiftler için bu fırtınaların dinmediği, her tartışmanın bir tufana dönüştüğü bir tabloyla karşı karşıya kalıyoruz.

Yüksek çatışmalı çiftler, genelde kendilerini bir kısır döngü içinde bulur. Aynı konular tekrar tekrar gündeme gelir, çözüm arayışları ise göz yaşı ve hayal kırıklığıyla sona erer. Ama unutmayın: Her sorun kendi çözümünü de beraberinde getirir. Burada devreye giren bir yaklaşım var: Bilişsel Davranışçı Çift Terapisi (BDÇT).

İlişki Sınavı: Neden Bu Kadar Çatışıyoruz?

Yüksek çatışma seviyesi olan ilişkilerde şu sorunlar genelde başrol oynar:

1. Duygusal Pimi Çekilmiş Bombalar: Ufak bir konudan koca bir tartışma çıkarmak çok da zor değildir. “Bulaşıkları neden yıkamadın?” derken aslında “Beni neden sevmiyorsun?” çıkar.
2. Yanlış Anlama Olimpiyatları: Eşlerden biri “Bugün sessizsin” dediğinde, diğeri “Beni eleştiriyor!” olarak algılar. Halbuki bu bir davet olabilir.
3. Geçmişin Hayaletleri: Daha önceki tartışmaların izleri, bugünün kavgalarını şekillendirir. Eski defterler tekrar tekrar açılır.

Bilişsel Davranışçı Çift Terapisi: Kavgaya Dur Deme Zamanı

BDÇT, aslında “Fırtınalı bir günde geminizi nasıl limana ulaştırırsınız?” sorusuna verilen bilimsel bir cevaptır. Ama bu, klişe çözümlerden uzaktır. Terapide hem bilişsel (nasıl düşünüyoruz?) hem de davranışsal (nasıl tepki veriyoruz?) düzeyde değişim hedeflenir.

Terapinin Kalbinde Ne Var?

1. Zehirli Düşüncelerle Vedalaşmak: “Eşim beni anlamıyor,” gibi olumsuz düşünceleri yeniden çerçevelemek terapinin önemli bir parçasıdır.
2. Empati İnşaatı: Tartışmaları kazanmaktan çok, anlamaya odaklanmak. Terapistler, bu konuda çiftlere yol gösterir.
3. Davranış Egzersizleri: Yapıcı diyalog kurma becerileri öğrenilir ve tartışma yerine yapıcı görüşmelere alan açılır.
4. Farkındalık ve İşbirliği: Kökleşmiş problemler için farkındalık oluşturmak ve ortak çözümler üzerinde yoğunlaşmak.

BDÇT’nin Teknik Detayları: Sorunlara Sistematik Bir Yaklaşım

BDÇT, ilişkilerdeki temel sorunlara sistematik bir bakış sunar. Bu yaklaşımın temel adımları şu şekildedir:

1. Değerlendirme ve Formülasyon: Terapist, her iki tarafın ilişkideki algılarını ve temel sorunlarını anlamak için detaylı bir değerlendirme yapar. Bu aşama, çatışmanın altında yatan düşünce ve davranış kalıplarını belirlemeyi amaçlar.
2. Düşünce Kalıplarını Yeniden Çerçeveleme: Tarafların birbirleri hakkında sahip olduğu olumsuz varsayımlar ve ön yargılar ele alınır. Örneğin, “Eşim beni dinlemiyor,” gibi bir düşünce, “Eşim yorgun olduğu için dikkatini toplamakta zorlanıyor olabilir,” şeklinde yeniden çerçevelenebilir.
3. Problem Çözme Becerileri: BDÇT, çiftlere sorunları yapıcı bir şekilde ele alma stratejileri sunar. Ortak hedefler belirlemek, bu stratejinin temel bir parçasıdır. Taraflar, “kazanan-kaybeden” yerine “kazanan-kazanan” yaklaşımını benimser.
4. Duygusal Yakınlığı Artırma: Terapist, çiftin duygusal bağlanmasını geliştirmek için yapılandırılmış egzersizler uygular. Bu egzersizler, özellikle tarafların birbiriyle empati kurma yeteneğini güçlendirir.
5. Davranış Değişiklikleri: Tarafların olumsuz davranış kalıplarını değiştirmek üzerine yoğunlaşılır. Örneğin, bir tartışma sırasında “sen” dilinden kaçınmak ve “ben” dilini kullanmak, bu değişimlerin bir örneğidir.
6. Takip ve Geri Bildirim: Terapi boyunca çiftler, öğrendikleri becerileri günlük yaşamlarına entegre ederken, terapistten geri bildirim alır. Bu aşama, terapinin sürekliliğini sağlamak için kritik bir öneme sahiptir.

Araştırmalar Ne Diyor?

Güncel bir çalışma (Smith ve ark., 2023) Bilişsel davranışçı çift terapisi (BDÇT) alan çiftlerin %80’inde ilişki memnuniyetinde belirgin iyileşmeler olduğunu gösteriyor. Ayrıca, daha az tartışma, daha fazla bağlanma hissi rapor edilmiştir.

Johnson ve ark. (2021) tarafından yapılan bir başka araştırma ise, BDÇT’nin uzun vadeli etkilerini incelemiştir. Bu çalışma, tedavi gören çiftlerin 1 yıl sonra bile daha az stres yaşadığını ve ilişki tatmininin devam ettiğini gözler önüne sermiştir.

Bir başka dikkat çeken nokta, BDÇT’nin fizyolojik etkileridir. Örneğin, terapi alan çiftlerde stres hormonlarındaki düşüş, duygusal iyileşmenin beden kimyasına olan olumlu etkisini ortaya koymuştur.

Çift Terapisinde Bilişsel Davranışçı Çift Terapisi

Bilişsel Davranışçı Çift Terapisi, özellikle yüksek çatışmalı ilişkilerde etkili bir yaklaşım sunar. Tarafların birbirlerine dair olumsuz düşünce kalıplarının belirgin olduğu, iletişim kopukluklarının sıklıkla yaşandığı ve geçmişten gelen çözülmemiş sorunların ilişkiyi etkilediği durumlarda bu terapi yöntemini tercih ediyorum. Bunun yanında, empati geliştirme ve duygusal bağları güçlendirme ihtiyacı olan çiftlerle çalışırken de BDÇT’nin sunduğu araçlar oldukça değerli oluyor. Çiftlerin tartışma yerine işbirliğine odaklanmasını sağlamak, terapinin temel hedeflerinden biri.

BDÇT yaklaşımını, Kadıköy Moda’da bulunan ofisimde hem yüz yüze hem de online seanslarla uygulamaktayım. İlişkilerdeki çatışmaları yönetmekte güçlük çeken veya duygusal bağlarını yeniden inşa etmek isteyen çiftlerle çalışırken, bu yöntemin sağladığı yapıcı ve bilimsel araçları kullanıyorum. Terapi sürecini çiftlerin ihtiyaçlarına göre özelleştirerek daha sağlıklı bir ilişki dinamiği oluşturmayı hedefliyorum.

Kaynakça

1. Smith, J., & Ark. (2023). Cognitive Behavioral Couple Therapy and Relationship Satisfaction: A Longitudinal Study. Journal of Marital and Family Therapy.
2. Johnson, S., & Ark. (2021). Stress Reduction in High-Conflict Couples Using CBT Interventions. Behavioral Science Research.